Nokre matplanter treng oppal inne i varmen. Men korleis veit ein når ein skal byrje? Vel aller fyst må du finne ut kva planter du vil så. Deretter kor langt oppal desse plantene bør ha før den kan plantast ut i hagen. Nokre må ha det heilt frostfritt før dei kan plantast ut, som squash…
Skribent: Lillian Auflem Øye
Aktiv firbarnsmor, bli med på dyrking av mat , jakt, dyrehald, fiske, og det meste ein kan relatere til sjølberging :)
Oppal og prikling
Nokre planter likar best å starte tett, for å så delast til kvar si potte etter ei tid. Dette kaller vi å prikle. Blandt andre lauk, purre, selleri og sellerirot er sorter du bør så tett. Mange andre kan du gjere det med, men då skaffer du deg berre meir arbeid. Ordentlige rotvekster som gulrot,…
Ikkje lyst å kjøpe jord? Slik kan du gjere det! Opphøgde dyrkingsbedd og Hugel.
Fyrst posta Matnyttighage:
Kjært barn har mange namn. Men hovudtanken, er å ha eit grønnsaksbedd, som ein aldri trakker i og som er høgare enn bakkenivået. Eg bruker stort sett to typar. Hugelkultur og pallekarmar. Ein hugelkultur er bygd opp slik: (frivillig) papp i botnen, store biter av tre, mindre biter av tre, mjukt organisk…
Ugraspotet
Eg bur nært kysten. Her er det så milde vintra at ein god del grøde toler å stå i jorda til våren kjem. Purreløk, beter, grønnkål, gullerøter og potet er vekstar eg finn når eg byrjer å arbeide i hagen. Det kan jo vere flott det, om ein ikkje har lagringsplass som er god nok…
Undervatning
Til oppalet er vatning frå undersida allerbest. Det er lågare risiko for ekle kryp, då jorda på overflata vil vere relativt tørr. Det er og umogleg og overvatne. Sist men ikkje minst, ein slepp å vatne HEILE TIDA. For si mindre jordvolumet er i potta, di oftare må ein vatne… Dette kan ein gjere heilt…
Spireprøve
No skal eg straks i gang med å så dei plantene med lengst oppal. Slik som Chilli, Paprika og Pysalis. Då har eg ikkje så veldig lyst å kjøpe jord. For det er nesten ikkje torvfri jord å få tak i. Dei einaste typane eg har funne er tilsett gjødsel, og det bør ikkje oppalsjorda…
Gjere klart for vinter
Då fekk eg endelig opp alle potetene! Desse blei tekne opp på den eldste Hugelkukturen min 🙂 Eg kan take dei opp med hendene, ligg rett under jorddekket 🙂 Totalt har vi hausta poteter til daglig bruk sidaa midtsommar omtrent, samt seks slike rosa småstamper 🙂 Med dei potetene frå Ørsta andelsgard, så trur eg…
Rørt bringebærsylte
Då har bringebæra mine i hagen tatt av. Då er det berre å plukke 🙂 Eg brukar berre bringebær og sukker. Nokon gongar brukar eg litt Stevia, for å redusere sukkermengda. Men ein treng uansett mykje mindre sukker til rørt enn kokt sylte 😉 Om der er nokre småkryp i bæra, så får det bli…
Noko går alltid bra!
Det er kjekkast i hagen når ein kan hauste! Dei fleirårige har gitt avkastning sida i vår, og no byrja dei eittårige å kome seg! Sjølv om den kalde forsommaren etter den ekstremt varme våren blei hard for nokre… Men noko går alltid bra! No går eg å gler meg til nypoteter! Dei gjekk det…
Kanintraktor
Fancy ord for beitebur 😉 Om ein søkje opp chicken tractor, får ein opp ganske mange doninger, frå 2-fleire tusen høns. Eg har tre kaninunger som er klare til å flytte frå mora, dei får selskap av hannkanina ei stund. Dei er supertame! Eg har plen som veks, inn i mellom mange av matvekstane mine….
Grasklipp jubel!
Noko får eg levert, lempa rett inn i hagen 🙂 Noko må eg hente Kjekt med litt vekt på toppen, som hindra vekkblåsing :p Berre å luke litt å leggje utover 🙂 Søyleeple og urtehage Squashen som overlevde! Under her er potet, nokre viste ganske godt før grasklippet kom på! Nokre av bondebønne spirer. Tomater…
Nyttedyr i hagen!
Alle dyr og innsekt har ein funksjon i hagen, enkelte likar vi betre enn andre. Dei kallar vi nyttedyr. Her er min absolutte favoritt! (men berre fordi ingen Pinnsvin har flytta inn enda!) Frosk altså, dei er berre heilskjønne! Sniglar med hus, skal vere nedbrytarar. Altså ete daudt plantematriale. Eg har aldri sett dei ete…
Matnyttig skråning
Vi har ei skråning mot vegen. Den er veldig bratt og vanskelig å gjere noko med. Øvst er der svære Rabarbra, dei trivst godt 🙂 For å gjere det heile verre, la vi duk i heile skråninga for nokre år sida. Eit par år etter, gjekk kloakken tett, og det blei greve med gravemaskin i…
Frilandstomat i haglbyger!
Snøv i fjella. Hagl på terassa. Og tomat. I sludd, hagl, sol og regn. Toler dei dette, så skjøner eg ikkje kvifor drivhustomat er så svært! 🤣 Desse er av typen Alaskan Fancy. Utrulig tøffe!
Noko veks godt, noko krympa…
Du gjetta kanskje hovudårsaka til krympinga? Dei vanlige går er i kraftig flertal, og får same behandling som dei brune. Plukk og tramp. Helst kvar einaste kveld. Dei ELSKAR kål. I pallekarmane går det hakket betre. Potetene veks til! Gler meg til nypotetene av dei aller fyste potetene eg sette! Dei eg sette rett før…
Rabarbrasuppe
Eg har kome ut av tellinga på kor mange Rabarbra eg har i hagen 🙂 I dag laga eg ein særs lett dessert. Ujamna Rabarbrasuppe, med eit par neva bringebær og blåbær i. Bæra bør etast, før det kjem nye, og dei set veldig god farge og smak på suppa. Eg kutter Rabarbra i bitar….
Om å få inn nokre små ykter
Mange bekker små, vert stor å, vert det sagt. Får eg gjort litt no og då, så blir det mat av det! Potetene er i jorda, og settelauken. Eg kunne med fordel sett nokre poteter etter latmannsmetoden her og der, men får sjå kva eg rekk. https://matnyttighage.com/2019/02/27/pionerpoteter/ Har nok settepoteter i vertfall 🙂 Eg har…
Ut i drivhus med Agurk, tomat og Paprika
På tide å få ut Paprika, Agurk og tomat i drivhus. Byrja på det i dag 🙂 Fyst måtte eg ha ny plast på buedrivhuset frå i fjor. Fann noko på loftet. Festa med Lillian patent :p Lyt sikkre betre seinare. Paprika og Chilly framme i potter og Sylteagurk i kassene. Eg har laga sjølvvatning…
No er sommaren på veg att!
Skulle hatt planta ut alt, no! Alt veks som berre juling. Også skvallerkålen i skogshagen. Botndekket mitt :p Mykje mat til kaninen, og dei fleirårige plantene ser ut til å tole Skvallerkålen. Dei er så takknemlige kaninene, at dette er ein kjekk jobb 🙂 Enda :p Mange av epleblomane held på å springe ut, og…
Matnyttighage 